دمپر هواساز

یکی از ویژگی‌های مهم دمپر هواساز، کاهش اتلاف انرژی است. با کنترل دقیق جریان هوا و جلوگیری از نشت، دمپرها می‌توانند مصرف انرژی سیستم‌های تهویه مطبوع را بهینه کنند. همچنین، با مدیریت دقیق جریان هوا، کیفیت هوای داخلی بهبود یافته و آسایش حرارتی کاربران نیز افزایش می‌یابد. استفاده از دمپرهای دستگاه هواساز در کنار سایر اجزای سیستم تهویه مانند فن‌ها و فیلترها، به دستیابی به عملکرد بهینه در سیستم‌های تهویه کمک می‌کند.

در سیستم‌های پیشرفته‌تر، دمپرهای موتوری به سنسورها متصل شده و بر اساس پارامترهای محیطی مانند دما و رطوبت تنظیم می‌شوند. از لحاظ طراحی، دمپرهای هواساز باید به گونه‌ای باشند که علاوه بر کارایی بالا، مقاومت مناسبی در برابر خوردگی و شرایط محیطی داشته باشند. جنس دمپرها معمولاً از فولاد گالوانیزه یا آلومینیوم ساخته می‌شود تا در برابر رطوبت و شرایط نامساعد محیطی مقاوم باشند. نصب و نگهداری صحیح این تجهیزات نیز تأثیر مستقیمی بر عمر مفید سیستم دارد.

انواع دمپر هواساز

علاوه بر تقسیم بندی انواع این تجهیز، به دو مدل دمپر دستی و دمپر موتوری، از لحاظ مکانیسم عملکردی 8 مدل دمپر هواساز به شرح زیر وجود دارد:

بالانس دمپر یا دمپر وزنی:

بالانس دمپرها از پر‌کاربردترین نوع دمپر‌های اتوماتیک پشت فن‌ها که شامل یک یا چند تیغه سبک وزن نصب شده در خارج از محور تعادل خود هستند. با روشن شدن فن، پره‌های این دمپر با فشار باد ناشی از حرکت پروانه فن، با هم به صورت موازی یا تک تک باز شده و هوا را عبور می‌دهند. این دمپر پس از خاموش شدن و قطع جریان هوا با کمک وزن خود به صورت خودکار پایین افتاده و باعث بسته شدن مسیر جریان هوا می‌شود.

دمپر وزنی مانند یک شیر یکطرفه عمل کرده و در هنگام خاموش بودن فن، از ورود هوا از بیرون به داخل کانال جلوگیری می‌کند. زیرا از طرفی به آن هوا نیازی نیست و از طرفی دیگر هم از چرخش معکوس پره فن جلوگیری می‌کند تا فن آسیب نبیند. این نوع دمپر‌ها در هواکش سرویس بهداشتی یا هود آشپزخانه‌، تا سایز های بزرگ چندین متر برای خروج هوای داخل اتاق‌های دیزل ژنراتور استفاده می‌شود.

دایورتد دمپر:

دایورتر دمپر بر سر دو راهی کانال‌های هوای قرار می‌گیرد تا هوا بین آن دو مسیر تقسیم شود و یا یک مسیر به طور کلی مسدود و مسیر دیگر همزمان کاملاً باز شود. پره‌های هر دو دمپر با یک لینک به هم متصل هستند و یا یک پره برای هر دو مسیر وجود دارد و هر بار که یکی از دمپرها در جهت باز یا بسته شدن حرکت می‌کند، دمپر دیگر دقیقاً به همان اندازه و در جهت عکس حرکت می‌کند.

به عنوان مثال در پالایشگاه‌ها که بخشی از دود و گاز حاصل از عملیات استخراج را مصرف کرده و بخشی دیگر برای سوزاندن به شعله فرستاده می‌شود، این مدل دمپر استفاده می‌شود. زیرا به هیچ عنوان نمی توان این ریسک را پذیرفت که یک راه عبور هوا بسته شود و راه دیگر باز نشود. البته این مدل بسیار حساس و بزرگ در حد چندین متر است.

دمپر حجم هوای متغیر:

دسته دیگری از دمپر‌ها که دارای یک موتور هستند که از برایند فشار و دبی هوای خروجی از دمپر، فرمان می‌گیرد. به این صورت که با بازخوردی که از ترموستات داخل فضا دریافت می‌کند، حجم هوای مورد نیاز آن را تنظیم می‌کند. این دمپر ها قابلیت پخش هوای گرم و سرد را به صورت همزمان دارند.

دمپر حجم هوای ثابت:

یا همان دمپر حجم هوای ثابت نوعی دمپر است که جریان هوای ورودی یا خروجی در سیستم‌های تهویه مطبوع را به صورت ثابت نگه می‌دارد. در این سیستم، دمپر برای حفظ یک حجم ثابت از هوا تنظیم می‌شود، حتی اگر تغییرات دما یا فشار در سیستم اتفاق بیفتد. این نوع دمپر معمولاً در فضاهایی که نیاز به کنترل دقیق دما نیست و حجم ثابت هوا اهمیت بیشتری دارد، استفاده می‌شود.

عملکرد دمپر CAV بر اساس تغییر زاویه پره‌های دمپر است که جریان هوا را بدون تغییر در حجم تنظیم می‌کند. این دمپرها عمدتاً در سیستم‌های هواساز مرکزی که نیاز به توزیع یکنواخت هوا دارند، کاربرد دارند. این تجهیزات معمولاً در ساختمان‌هایی با کاربری‌های صنعتی یا تجاری استفاده می‌شود که نیاز به تأمین هوای تازه با حجم ثابت دارند.

یکی از مزایای این مدلها سادگی در عملکرد و کاهش هزینه‌های نگهداری است. این دمپرها به دلیل عدم نیاز به تنظیمات مداوم، کارکرد پایدارتری نسبت به دمپرهای متغیر (VAV) دارند. البته باید توجه داشت که استفاده از دمپر CAV ممکن است در مصرف انرژی بهینه نباشد. چرا که همواره حجم ثابتی از هوا وارد سیستم می‌شود، حتی زمانی که نیاز واقعی کمتر از این مقدار است.

دمپر پروانه ای:

دمپر پروانه‌ای نوعی دمپر هوا است که به‌ وسیله یک دیسک گرد یا پره، جریان هوا در سیستم‌های تهویه مطبوع و هواسازها را کنترل می‌کند. این نوع دمپر به‌ دلیل طراحی ساده و مکانیزم سریع باز و بسته شدن، در کاربردهای مختلف از جمله کنترل جریان هوا در کانال‌ها و سیستم‌های انتقال هوا استفاده می‌شود. عملکرد دمپر پروانه‌ای به گونه‌ای است که با چرخش دیسک مرکزی، جریان هوا از صفر تا حداکثر تغییر می‌کند.

دمپرهای پروانه‌ای معمولاً به دو صورت دستی یا موتوری کار می‌کنند. در نوع موتوری، از موتورهای الکتریکی برای تنظیم دقیق زاویه دیسک استفاده می‌شود. این نوع دمپرها در سیستم‌های هواساز صنعتی و تجاری که نیاز به کنترل سریع و موثر جریان هوا دارند، کاربرد فراوانی دارند. جنس دمپرهای پروانه‌ای غالباً از فلزات مقاوم مانند آلومینیوم یا فولاد گالوانیزه است که دوام بالایی در برابر شرایط محیطی دارند.

یکی از مزایای اصلی دمپر پروانه‌ای، سادگی در نصب و نگهداری آن است. به دلیل طراحی کم‌حجم و کارایی بالا، این دمپرها معمولاً در فضاهایی که محدودیت ابعادی دارند، استفاده می‌شوند. همچنین، این نوع دمپرها به‌طور موثری در کاهش هزینه‌های انرژی به‌کار گرفته می‌شوند، زیرا می‌توانند جریان هوا را با دقت کنترل کنند.

شاتر دمپر:

شاتر دمپر یکی از انواع دمپرهای هواساز است که برای کنترل جریان هوا در سیستم‌های تهویه مطبوع و هواسازها استفاده می‌شود. این دمپر به‌ صورت مجموعه‌ای از پره‌های افقی طراحی شده که با باز و بسته شدن همزمان، جریان هوا را تنظیم می‌کنند. شاتر دمپرها معمولاً در ورودی‌ها و خروجی‌های سیستم‌های تهویه نصب می‌شوند تا جریان هوای ورودی یا خروجی را بر اساس نیاز کنترل کنند.

عملکرد شاتر دمپر به‌گونه‌ای است که با تنظیم زاویه پره‌ها، میزان جریان هوای عبوری تغییر می‌کند. در برخی مدل‌ها، این دمپرها به‌ صورت خودکار و با استفاده از موتورهای الکتریکی عمل می‌کنند و به سیستم‌های کنترل هوشمند متصل هستند. این دمپرها عموماً در مکان‌هایی که نیاز به تهویه طبیعی یا مکانیکی وجود دارد، مانند سالن‌های صنعتی، سوله‌ها و مراکز تجاری بزرگ، استفاده می‌شوند.

یکی از ویژگی‌های مهم شاتر دمپر، توانایی آن‌ها در جلوگیری از نفوذ هوا به داخل سیستم در مواقع عدم نیاز است. این دمپرها علاوه بر کنترل جریان هوا، به کاهش اتلاف انرژی کمک کرده و از ورود ذرات معلق و گردوغبار به سیستم جلوگیری می‌کنند. شاتر دمپرها اغلب از جنس فولاد گالوانیزه یا آلومینیوم ساخته می‌شوند تا در برابر شرایط محیطی مقاوم باشند و طول عمر بالایی داشته باشند.