یکی از انواع دمپرهایی که در صنعت مورد استفاده قرار میگیرند دمپر ضد انفجار می باشد. این دمپرها همانطور که از نامش پیداست در شرایط خاص با انفجار و آتش سروکار دارد. این محصول یک صفحه عمودی فلزی است که برای کنترل کردن موج انفجار احتمالی در کانال های هوا تعبیه می گردد.
دمپر ضد انفجار یا بلاست دمپر (blast damper) دمپری است که برای محافظت از ساکنان و تجهیزات یک ساختمان در برابر فشار زیاد حاصل از یک انفجار استفاده میشود. به طور معمول دمپرهای ضد انفجار در یک ساختمان از ورودی‌های هوا و خروجی اگزوز محافظت میکنند.
دمپرهای انفجاری مربوط یا مشابه با ولوهای انفجاری (blast valves) هستند، ولی این نام عموما برای توصیف دستگاه‌های کاهش انفجار به کار می‌رود که مربوط به انفجار هسته‌ای هستند.
در مناطقی حساسی همچون پالایشگاه‌های نفت و گاز و آزمایشگاه‌ها خطر انفجار بسیار زیاد است. به همین دلیل، پرسنل و تجهیزاتی که در این اماکن قرار دارند به شدت در معرض خطر هستند. این مسئله در مورد پناهگاه‌های نظامی نیز صادق است.
از لحاظ تامین ایمنی باید تا حد امکان از بروز حادثه جلوگیری کرد. اما از طرفی باید تدابیری اندیشیده شود که در صورت بروز هرگونه حادثه غیرقابل پیش‌بینی خسارت کمتری به سازمان وارد شود. دمپر ضد انفجار ابزاری است که جهت حفظ هرچه بیشتر ایمنی استفاده می‌گردد.
انتقال حجم هوای زیاد ، سطح بالای ایمنی و همچنین انعطاف پذیری بالا برای نصب بر روی سیستم های تهویه مطبوع از جمله قابلیت های اینگونه دمپرها است. در دمپرهای ضد انفجار ساخت شرکت صنعتی رحمتی، زاویه پره ها و در نتیجه میزان حساسیت به فشارهای پایین قابل تنظیم است.
این دمپرها پس از وقوع حادثه و بسته شدن باید به صورت دستی به حالت اولیه خود برگردانده شوند. دمپر ضد انفجار دارای یک فنر داخلی می باشند که به برگرداندن پره ها به محل اولیه کمک می کنند. ساختمان آنها از جنس گالوانیزه گرم با خاصیت ضد خوردگی و یا استیل ضد زنگ می باشد. از محصولات مرتبط با این محصول میتوان دمپر آتش را نام برد.
کاربرد دمپر ضد انفجار
در ساختمان های چند طبقه مخصوصا برج هایی که چندین طبقه پارکینگ دارند اگر دمپر ضد انفجار استفاده نشود زمانی که در هر یک از طبقات به هر دلیلی آتش سوزی رخ دهد آتش از طریق انشعاباتی که برای ورود و خروج هوا در ساختمان قرار دارند به تمامی نقاط پخش می شود. در نتیجه کانالی که برای تهویه تعبیه شده بود به راحتی باعث از بین بردن ساختمان و ساکنان آن می شود.
همچنین در تاسیسات حساس که با ریسک بالای انفجار روبرو هستند می بایست تجهیزات کنترلی یا قسمت های اداری واقع در زون های پرخطر را به طور خاص محافظت کرد. چرا که این قسمت ها هم جان افراد را محافظت میکنند و هم در مدار قرار داشتن تجهیزات کنترل تا چند ساعت بعد انفجار می تواند عواقب بد انفجار رخ داده را تا حد زیادی کم نماید. به همین دلیل این تجهیزات و مکان ها را درون اتاق ها یا ساختمان های بتنی مسلح قرار می دهند. ولی این اتاق ها نیز نیاز به تهویه و جریان هوا خواهند داشت. در این زمان است که دمپر های ضد انفجار استفاده میشوند.
نحوه کارکرد دمپر ضد انفجار
دمپر ضد انفجار از جنس گالوانیزه ساخته شده و بر سر راه عبور هوا در ورودی یا خروجی مکان هایی که لاین تاسیسات قرار دارند نصب میشود. درون دمپر ضد انفجار دو قطعه مسی متصل به هم وجود دارد که فیوز نامیده می شود. هنگامی که انفجار رخ میدهد موج انفجار مخرب قصد دارد از این ورودی ها وارد مکان مورد نظر شود. با افزایش دما به بیش از 75 درجه ماده ای که بین این دو قطعه مسی وجود دارد ذوب می شود، و درنتیجه دو قطعه مسی به هم متصل شده و پره های این دمپر با فشار این موج در کسری از ثانیه بسته می شوند و راه موج را سد میکنند. به این ترتیب از خسارات احتمالی از راه های خروجی وورودی هوا جلوگیری می شود. این دمپر ها قابلیت این را دارند که بعد از بسته شدن به صورت خودکار به حالت اولیه خود برگردند.
دمپرهای ضد انفجار معمولا از نوعی تیغه استفاده میکنند که با کشش یک فنر باز نگه داشته میشود. زمانی که فشار بر مقاومت ایجاد شده توسط فنر غلبه کند، تیغه دمپر به طور خودکار بسته میشود. مدل‌های مختلف در مقدار محافظت ایجاد شده در برابر انفجار (به عنوان مثال محافظت 1 بار یا پایین‌تر) و این که آیا پس از انفجار بسته یا در حال کار باقی بمانند، متفاوت هستند.
سرعت در این مکانیزم بسیار حائز اهمیت است. به همین دلیل باید در ساخت این دمپرها از فنرهای باکیفیت و استاندارد استفاده شود که قادر به تحمل فشار شدید انفجار باشد. لازم به ذکر است که این واکنش کاملا به شکل اتوماتیک انجام می‌گیرد.
بخش های تشکیل دهنده دمپر ضد انفجار
دمپر های ضد انفجار شامل بخش های اصلی زیر می باشند.
- این دمپرها از جنس گالوانیزه و یا استیل ضد زنگ ساخته می شوند.
- بدنه به صورت کاملا جوشی و با ورق ضخامت 5 میلیمتر.
- پره ها و شفت ها دارای یاتاقانهایی از جنس استیل ضد زنگ.
- مکانیزم فنر بندی قابل تنظیم.
- شبکه بندی شطرنجی جهت انتقال یکنواخت موج انفجار.
قابلیت های دمپرهای ضد انفجار
- ساختاری ایمن به دلیل وجود گریل های ایمن در هر دو طرف.
- بازگردانی به حالت اولیه به صورت دستی برای اطمینان از شرایط ایمن هنگام راه اندازی مجدد.
- عملکرد با اختاف فشار ۱ و ۲ بار در دو طرف.
- ساختار بسیار مستحکم و مطمئن در برابر موج.
- ضخامت قاب و پره ۵ میلیمتر.
- بدنه دمپرهای ضد انفجار از ورق استیل به ضخامت 5mm، به صورت Channel ساخته شده است.
- پره ها و یاتاقانهای به کار رفته در این تجهیز از جنس ضد خوردگی و مناسب برای محیطهای صنعتی و Offshore میباشد.
