دمپر بین کانال

عملکرد دمپر بین کانال دقیقاً مانند عملکرد فلکه آب در مسیر خط لوله ی آب میباشد. از این وسیله برای قطع یا وصل یا کنترل مقدار هوای عبوری کانال استفاده میشود.

انواع دمپر بین کانال

از نظر طراحی، دمپرهای بین کانال در دو مدل اصلی تولید می‌شوند:

1. مدل گرد (Round Damper) که به‌صورت یک پره دایره‌ای در وسط کانال نصب می‌شود و برای کانال‌های گرد کاربرد دارد.
2. مدل چهارگوش (Rectangular Damper) که معمولاً از چند تیغه موازی تشکیل شده و بیشتر در کانال‌های چهارگوش مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در دمپر بین کانال گرد، کارکرد دمپر به صفحه مسطح دایره ای شکل که در وسط مجرای دمپر قرار دارد مرتبط است. این صفحه توسط رابطی به دسته دمپر متصل میشود و دسته دمپر بصورت دستی یا برقی میتواند با تعیین وضعیت تیغه وسط دمپر میزان عبور هوا را تنظیم کند.

در دمپر بین کانال چهارگوش به جای استفاده از یک تیغه از چند پرّه ی موازی استفاده میشود. این پره ها به وسیله یک اهرم به دسته برقی یا دستی متصل هستند.

از نظر مکانیزم عملکرد این محصول در دو نوع دمپر دستی و دمپر موتوری (اتوماتیک) قابل عرضه است:

• در نوع دستی، تنظیم جریان هوا به‌وسیله اهرم مکانیکی انجام می‌شود.
• در نوع موتوری، عمل باز و بسته شدن پره‌ها توسط موتور الکتریکی انجام گرفته و حتی قابلیت اتصال به سیستم‌های هوشمند مدیریت ساختمان (BMS) را دارد.

جنس ساخت این تجهیز بیشتر از ورق گالوانیزه است ولی برای کاربردهای خاص براساس منطقه های آب و هوایی مختلف از ورق آلومینیوم استفاده میشود. همچنین برای کانالهای هوای اتاق تمیز (مثل اتاقهای عمل و…) از ورق استنلس استیل نیز استفاده می شود.

 

ضخامت ورقی که برای ساخت این تجهیزات استفاده میشود براساس سایز دمپر از 0.6 میلیمتر به بالا میباشد.

قیمت دمپر مابین کانالی

قیمت دمپر بین کانال به عوامل مختلفی مانند نوع متریال، ابعاد، مکانیزم کنترل و برند سازنده آن وابسته است. به همین خاطر یک قیمت واحد و ثابتی ندارد و در در طول زمان تغییر می‌کند.

به عنوان مثال دمپرهایی که از متریال‌های با کیفیت بالا مانند آلومینیوم یا استیل ساخته شده‌اند، قیمت بالاتری دارند. همچنین، ابعاد بزرگ‌تر، به دلیل مصرف بیشتر مواد و پیچیدگی در ساخت، قیمت را افزایش می‌دهد. دمپرهای اتوماتیک که با سیستم‌های کنترل پیشرفته تجهیز شده‌اند، گران‌تر از دمپرهای دستی هستند.

در ادامه فاکتورهای موثر بر قیمت دمپر کانالی را به صورت موردی بررسی می‌کنیم:

1. جنس متریال ساخت دمپر: دمپرهای ساخته شده از آلومینیوم به دلیل سبک بودن و مقاومت در برابر خوردگی، قیمت بالاتری نسبت به دمپرهای فولادی دارند. دمپرهای فولادی، به ویژه در محیط‌های مرطوب یا خورنده، ممکن است نیاز به پوشش‌های محافظ داشته باشند که این امر می‌تواند قیمت نهایی را افزایش دهد. متریال‌های خاص مانند استیل نیز ممکن است در موارد خاص به کار روند که قیمت آن‌ها بالاتر بوده و بستگی به نوع استیل و کیفیت آن دارد.
2. مکانیزم کنترل: دمپرهای مابین کانال از لحاظ مکانیزم کنترل به دو نوع دستی و اتوماتیک تقسیم می‌شوند. دمپرهای دستی که با دستگیره یا چرخاندن تیغه‌ها تنظیم می‌شوند، معمولاً ارزان‌تر هستند. دمپرهای اتوماتیک که با موتور الکتریکی کنترل می‌شوند، به دلیل پیچیدگی مکانیزم و نیاز به موتور الکتریکی گران‌تر هستند. مسلم است که، دمپرهای مجهز به سنسورهای حرارتی یا رطوبتی، با افزایش دقت در کنترل جریان هوا، قیمت بالاتری خواهند داشت.
3. ابعاد دمپر: یکی از اصلی‌ترین عوامل تاثیرگذار بر قیمت دمپر ابعاد آن است. دمپرهای بزرگ‌تر نیاز به مواد بیشتر و تولید پیچیده‌تری دارند که باعث افزایش هزینه تولید و در نتیجه قیمت نهایی می‌شود. علاوه بر این، دمپرهایی که برای کانال‌های با قطر و طول زیاد طراحی شده‌اند، به دلیل نیاز به مقاومت بالاتر در برابر فشار هوا، هزینه تولید بیشتری خواهند داشت.
4. برند سازنده: نیز در برخی مواقع ممکن است در تعیین قیمت دمپر تاثیر داشته باشد. برندهای معتبری مانند شرکت صنعتی رحمتی به دلیل تضمین کیفیت و استفاده از مواد اولیه بهتر، معمولاً دمپرهای گران‌تری ارائه می‌دهند. در مقابل برندهای کمتر شناخته شده، با کیفیت پایین‌تر و عمر مفید کمتر، ممکن است قیمت پایین‌تری داشته باشند. در هر صورت تناسب بین کیفیت و قیمت باید رعایت شود.

برای اطلاعات کامل و مشاوره رایگان با کارشناسان شرکت صنعتی رحمتی تماس بگیرید.

کاربردهای دمپرهای بین کانال

دمپر کانالی به دلیل قابلیت کنترل جریان هوا، تنظیم فشار استاتیک و افزایش ایمنی در پروژه‌های مختلف ساختمانی و صنعتی استفاده می‌شود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارت‌اند از:

۱. ساختمان‌های مسکونی

• استفاده در واحدهای مسکونی و آپارتمان‌ها برای کنترل جریان هوای داکت اسپلیت یا فن‌کویل.
• کمک به متعادل‌سازی دما در اتاق‌های مختلف (مثلاً جلوگیری از سرمای بیش‌ از حد در یک اتاق و گرمای زیاد در اتاق دیگر).
• افزایش راحتی و کاهش هزینه انرژی خانواده‌ها.

۲. ساختمان‌های اداری و تجاری

• در ادارات، فروشگاه‌ها و مراکز خرید برای تقسیم بهینه هوا در فضاهای کاری.
• امکان زون‌بندی (Zoning) و تنظیم دما برای هر بخش به‌طور مستقل.
• افزایش بهره‌وری کارکنان با ایجاد محیطی راحت و متعادل

۳. بیمارستان‌ها و مراکز درمانی

• کنترل دقیق جریان هوا در بخش‌های حساس مانند اتاق عمل، ICU و آزمایشگاه‌ها.
• جلوگیری از انتقال آلودگی یا ویروس از یک بخش به بخش دیگر.
• استفاده از دمپرهای ضد دود و ضد حریق برای افزایش ایمنی بیماران و کارکنان.

۴. کارخانه‌ها و فضاهای صنعتی

• تنظیم و کنترل هوای تازه و هوای برگشتی در خطوط تولید.
• جلوگیری از انباشت ذرات و آلودگی صنعتی در محیط کار.
• افزایش راندمان تهویه در محیط‌هایی با بار حرارتی بالا مثل سالن‌های تولید فلزی یا صنایع غذایی.

۵. هتل‌ها و مراکز اقامتی

• مدیریت جریان هوا در اتاق‌های مختلف بدون نیاز به سیستم تهویه جداگانه.
• افزایش راحتی مهمانان با امکان تنظیم دمای دلخواه در هر واحد.
• کاهش هزینه انرژی از طریق کنترل هوشمند دمپرها.

۶. سینماها و سالن‌های اجتماعات

• کنترل صدا و جریان هوا به‌طور همزمان، به‌ ویژه با دمپرهای ضد صوت.
• جلوگیری از احساس وزش مستقیم هوا روی حضار.
• حفظ تعادل دما در سالن‌های بزرگ با ظرفیت بالا.

۷. سیستم‌های ایمنی و اطفاء حریق

• در مسیر کانال‌ها برای جلوگیری از گسترش دود و شعله در هنگام آتش‌سوزی.
• بخشی حیاتی از سیستم‌های ایمنی اجباری در ساختمان‌های بزرگ طبق استانداردهای بین‌المللی (NFPA).

۸. کاربرد در سیستم‌های تهویه مدرن

• استفاده در پروژه‌های هوشمندسازی ساختمان (BMS) همراه با دمپر موتوری.
• هماهنگی با سنسورهای دما، رطوبت و CO₂ برای تنظیم خودکار جریان هوا.
• ایجاد سیستم تهویه پایدار و بهینه در ساختمان‌های سبز (Green Building).

مزایای دمپرهای کانالی

دمپر بین کانال تنها یک تجهیز ساده برای باز و بسته کردن مسیر هوا نیست؛ بلکه جزئی حیاتی در طراحی سیستم‌های HVAC است که تأثیر مستقیم بر راندمان انرژی، آسایش حرارتی، ایمنی و طول عمر تجهیزات دارد. مهم‌ترین مزایای آن به شرح زیر است:

۱. کنترل دقیق جریان هوا

دمپرهای بین کانال به شما این امکان را می‌دهد که میزان هوای ورودی به هر بخش ساختمان را به‌ طور کاملاً دقیق تنظیم کنید.

• این ویژگی برای ساختمان‌های چندبخشی، دفاتر اداری و واحدهای مسکونی بزرگ حیاتی است.
• با استفاده از دمپر می‌توان به‌طور هوشمند جریان هوا را متعادل کرد و از مشکلاتی مثل اختلاف دمای اتاق‌ها یا کم‌هوایی در فضاهای دورتر جلوگیری نمود.

۲. صرفه‌جویی در مصرف انرژی

دمپرهای موتوری و حتی مدل‌های دستی باعث می‌شوند که سیستم تهویه فقط در فضاهایی کار کند که نیاز به سرمایش یا گرمایش دارند.

• این ویژگی در سیستم‌های زونینگ (Zoning System) منجر به کاهش هزینه‌های انرژی تا ۳۰٪ می‌شود.
• جلوگیری از هدررفت هوا در فضاهای بلااستفاده به معنای افزایش عمر تجهیزات و کاهش مصرف برق است.

۳. بهبود آسایش حرارتی ساکنان

یکی از شکایت‌های رایج در ساختمان‌ها، وجود اختلاف دما بین اتاق‌هاست. دمپر کانالی این مشکل را حل می‌کند.

• امکان تنظیم مستقل هر بخش باعث می‌شود افراد در اتاق خود دمای مطلوب را تجربه کنند.
• در پروژه‌های اداری یا تجاری، این مزیت به معنای افزایش بهره‌وری کارکنان و رضایت مشتریان است.

۴. افزایش ایمنی در برابر آتش‌سوزی

مدل‌های دمپر ضد حریق (Fire Damper) هنگام آتش‌سوزی به‌طور خودکار بسته می‌شوند و از انتشار دود و گازهای سمی در کانال‌ها جلوگیری می‌کنند.

• این عملکرد نقش حیاتی در ایمنی ساختمان دارد و در بسیاری از کشورها جزو الزامات قانونی است.
• استفاده از دمپرهای دود (Smoke Dampers) نیز در پروژه‌های حساس مثل بیمارستان‌ها و هتل‌ها الزامی است.

۵. کاهش استهلاک سیستم تهویه

با تنظیم دقیق جریان هوا، فشار اضافی به فن‌ها و موتور دستگاه وارد نمی‌شود.

• این امر منجر به کاهش استهلاک مکانیکی، افزایش عمر مفید تجهیزات و کاهش هزینه تعمیرات دوره‌ای خواهد شد.

۶. انعطاف‌پذیری در طراحی و نصب

دمپرها در سایزها و اشکال مختلف (گرد، چهارگوش، موتوری، دستی) ساخته می‌شوند و برای انواع پروژه‌ها از آپارتمان‌های مسکونی تا کارخانه‌های صنعتی مناسب هستند.

• این انعطاف‌پذیری، طراحی سیستم تهویه را ساده‌تر و دقیق‌تر می‌کند.

۷. کاهش آلودگی صوتی

برخی مدل‌های دمپر دارای طراحی ضد صدا (Sound Attenuation) هستند که جلوی انتقال نویز فن یا جریان هوا را می‌گیرند.

• این مزیت بخصوص در فضاهایی مثل اتاق‌های کنفرانس، سینماهای خانگی یا بیمارستان‌ها اهمیت زیادی دارد.

۸. سهولت در نگهداری و سرویس دوره‌ای

دمپرها به‌ راحتی نصب و سرویس می‌شوند. بازرسی دوره‌ای آن‌ها زمان‌بر نیست و تنها نیاز به چک‌ کردن روانی تیغه‌ها و عملکرد صحیح مکانیزم دارند.

نحوه نصب دمپرهای بین کانال

۱. انتخاب محل نصب

• دمپر باید در نقطه‌ای از کانال نصب شود که دسترسی به اون برای سرویس و نگهداری راحت باشد.
• محل نصب باید طوری انتخاب بشود که جریان هوا بدون ایجاد گردابه (Turbulence) و افت فشار شدید از روی دمپر عبور کند.
• در سیستم‌های بزرگ، معمولاً دمپر در ورودی یا خروجی پلنیوم باکس، یا قبل از دریچه‌های سقفی نصب میشود.

۲. آماده‌سازی کانال

• قبل از نصب، سطح داخلی و خارجی کانال باید تمیز و بدون گرد و غبار باشد.
• لبه‌های محل برش باید صاف و بدون شکستگی باشند تا نشتی هوا (Air Leakage) ایجاد نشود
• توصیه میشود در کانال‌های گالوانیزه از فلنج استاندارد برای اتصال دمپر استفاده شود

۳. نصب مکانیکی دمپر

• دمپر بین کانال به‌صورت مستقیم داخل کانال قرار می‌گیرد
• اتصال می‌تواند با فلنج، بست مکانیکی یا جوش نقطه‌ای انجام شود (بسته به جنس کانال).
• باید دقت شود پره‌های دمپر در حالت باز کامل با مسیر جریان هوا هم‌راستا باشد.

۴. آب‌بندی (Sealing)

• بعد از نصب، تمام درزها و اتصالات باید با نوار درزگیر (Duct Sealant) یا چسب مایع مخصوص پوشانده بشود.
• آب‌بندی صحیح مانع از اتلاف انرژی و کاهش فشار استاتیک سیستم میشود.
• در کانال‌های عایق‌کاری شده، باید عایق اطراف دمپر هم بازسازی و پوشش داده شود.

۵. اتصال محرک (Actuator)

• اگر دمپر دستی باشد، دسته تنظیم (Handle) روی بدنه نصب میشود.
• در دمپر موتوری (Motorized Damper)، موتور باید به‌صورت مستقیم روی محور (Direct Mount) نصب بشه تا خطا در عملکرد ایجاد نشه.
• اتصال موتور باید مطابق دستورالعمل کارخانه سازنده (مثلاً Belimo, Honeywell) انجام شود.

۶. کالیبراسیون و تنظیم نهایی

• بعد از نصب، دمپررا باید چند بار باز و بسته کنید تا عملکرد پره‌ها بررسی شود.
• در سیستم‌های هوشمند (BMS)، دمپر به کنترلر مرکزی متصل شده و تست سیگنال ورودی/خروجی (0-10V یا 2-10V) انجام میشود.
• جریان هوا باید با استفاده از آنیمومتر (Anemometer) یا مانومتر بررسی و بالانس بشه.

۷. نکات ایمنی در نصب

• نصب باید توسط افراد متخصص تهویه مطبوع و کانال‌ساز انجام شود.
• در پروژه‌های صنعتی و بیمارستانی، دمپرهای ضدحریق و ضد دود باید طبق استاندارد NFPA 90A نصب شوند
• در هنگام کار روی کانال، سیستم فن باید خاموش باشد تا آسیب به نصاب وارد نشود.

نکات نگهداری و سرویس دوره‌ای

برای اینکه این تجهیزات در طولانی‌ مدت بدون افت راندمان کار کند، باید به‌طور منظم مورد سرویس و نگهداری قرار بگیرد.

۱. بازدید دوره‌ای پره‌ها و محور

• پره‌ها نباید کج یا شکسته باشند
• محور دمپر باید بدون گیرکردگی بچرخد.
• در صورت ایجاد صدای اضافی یا لرزش، باید سریعاً عیب‌یابی شود

۲. تمیزکاری داخلی

• به مرور زمان گرد و غبار و آلودگی روی پره‌ها قرار میگیرد و مانع باز و بسته شدن روان دمپر میشود.
• توصیه میشود هر ۳ تا ۶ ماه، پره‌ها با هوای فشرده یا دستمال مرطوب تمیز شوند.
• در فضاهای صنعتی یا بیمارستانی، تمیزکاری باید با مواد ضدعفونی‌کننده استاندارد انجام شود.

۳. روانکاری قطعات متحرک

• محور و یاتاقان دمپر باید هر ۶ ماه یک بار با روغن یا گریس مخصوص روانکاری شود
• عدم روانکاری باعث گیر کردن دمپر و مصرف انرژی بیشتر در فن میشود

۴. بررسی عملکرد محرک (Actuator)

• در دمپرهای دستی، باید مطمئن شد دسته تنظیم سالم و محکم باشد.
• در دمپرهای موتوری، موتور باید به‌طور منظم تست شود سیگنال فرمان (0-10V یا 2-10V) بررسی بشود.
• اتصالات الکتریکی باید ایمن و بدون زنگ‌زدگی باشد.

۵. بازرسی آب‌بندی (Sealing)

• نوار درزگیر یا چسب اطراف دمپر ممکنه به مرور زمان فرسوده یا کنده شود.
• هر سال باید وضعیت آب‌بندی بررسی و در صورت نیاز تعویض کنید تا از نشتی هوا جلوگیری شود

۶. تست بالانس هوا

• بعد از هر سرویس، باید جریان هوا با آنیمومتر اندازه‌گیری شود
• اگر اختلاف فشار یا کاهش جریان هوا مشاهده کردید، ممکنه دمپر نیاز به تنظیم مجدد داشته باشد

۷. تعویض قطعات فرسوده

• در صورت خرابی پره، محور یا موتور دمپر، بهتره سریعاً تعویض کنید
• نگه داشتن دمپر معیوب در سیستم باعث افت راندمان کل شبکه کانال می شود

جدول زمان بندی سرویس دمپرهای کانالی

فعالیت	بازه زمانی پیشنهادی
تمیزکاری پره‌ها	هر ۳ تا ۶ ماه
روانکاری محور	هر ۶ ماه
بررسی موتور و اتصالات	هر ۶ ماه
بازبینی آب‌بندی	سالی یک‌بار
تست جریان و بالانس هوا	سالی یک‌بار یا بعد از تغییر سیستم
تعویض قطعات معیوب	در صورت مشاهده خرابی