کانالکشی تهویه مطبوع یکی از مهمترین بخشهای سیستمهای مکانیکی ساختمانها است. بر همین اساس انتخاب صحیح کانال تأثیر به سزایی بر کارایی و بهرهوری سیستم تهویه دارد. انواع مختلف کانالهای هوای مطبوع ممکن است بر اساس جنس بدنه، شکل و کاربرد آنها طبقهبندی شود که در ادامه به شرح هر کدام خواهیم پرداخت.
در طراحی و اجرای سیستمهای کانالکشی هوای مطبوع، شکل هندسی کانالها تأثیر مستقیمی بر عملکرد سیستم تهویه دارد. انتخاب صحیح شکل هندسی به منظور بهینهسازی جریان هوا و کاهش افت فشار، از نکات کلیدی در طراحی مهندسی این سیستمها است. از جمله اشکال رایج در کانالکشی میتوان به مقاطع مستطیلی و دایرهای اشاره کرد که هرکدام مزایا و معایب خاص خود را دارند.
انواع کانال های انتقال هوا
از نظر سطح مقطع کانال های تهویه هوا را میتوان به کانال های گرد و چهارگوش تقسیم بندی کرد.
- کانالهای دایرهای:
کانال کشی کانال های گرد که به دلیل قیمت بالاتر کمتر رایج هستند، حداکثر کارایی جریان هوا را فراهم میکنند. به علت آن که کمترین نسبت محیط به سطح مقطع را دارند و کمترین میزان افت فشار را در هوای عبوری ایجاد می کنند. با این وجود، نصب این نوع کانالها به فضای بیشتری نیاز دارد و در فضاهای محدود، ممکن است گزینه مناسبی نباشد. کانالهای دایرهای همچنین به دلیل کاهش گردابههای داخلی، باعث کاهش صدای ناشی از جریان هوا میشوند. بدیهی است دریچههای گرد با این کانالها متناسب هستند. بدیهی است انواع دریچه گرد هوا تولیدی شرکت صنعتی رحمتی با این کانالها متناسب هستند.
- کانالهای مستطیلی:
کانالهای مستطیلی که به علت سهولت در اجرا، رایجتر هستند. همچنین به علت آن که در فضاهای محدود و ارتفاع کم سقفها قابل اجرا هستند، کاربرد وسیعتری در ساختمانهای تجاری و مسکونی دارند. اما نسبت محیط به سطح مقطع در این کانالها بیشتر از کانالهای دایروی است که منجر به افت فشار بیشتری میشود. علاوه بر این، کانالهای مستطیلی بیشتر در معرض مشکلات ناشی از صدای جریان هوا و تجمع گرد و غبار قرار دارند. به هر ترتیب انواع دریچههای چهارگوش برای نصب در ورودی یا خروجی این کانالها مناسب هستند.
در نهایت، انتخاب شکل هندسی کانالها باید با در نظر گرفتن فضای موجود، نوع ساختمان، میزان جریان هوا و هزینههای اجرایی صورت گیرد. به علاوه در صورتی که خروجی دهانه کانال از سقف فضا بیرون آمده باشد، میتوانید یکی از انواع دریچه سقفی برند رحمتی را برای نصب انتخاب کنید و در صورت خروج دهانه کانال از دیوار نما، بایستی از مدلهای دریچه دیواری این شرکت انتخاب نمایید.
انواع کانال کشی تهویه مطبوع از لحاظ جنس بدنه
از دیدگاه جنس بدنه، کانال کشی تهویه مطبوع بر 4 نوع زیر است که به ترتیب ضریب استفاده شرح داده میشود:
-
کانالهای فلزی (گالوانیزه)
کانالهای فلزی به ویژه از جنس گالوانیزه یکی از رایجترین روشها در طراحی سیستمهای تهویه مطبوع در ساختمانهای مسکونی و تجاری است. این کانالها به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی و زنگزدگی، عمر طولانیتری نسبت به دیگر مواد مانند آلومینیوم و فولاد سیاه دارند. جنس گالوانیزه در مقابل تغییرات دما و رطوبت بسیار مقاوم است و این ویژگی آن را برای استفاده در سیستمهای هوا مناسب میسازد.
استفاده از کانالهای گالوانیزه در تهویه مطبوع موجب کاهش افت فشار هوا در طول مسیر کانالکشی میشود. این امر باعث بهبود راندمان سیستم تهویه و کاهش مصرف انرژی در کل سیستم میگردد. همچنین، طراحی مناسب مقاطع کانالها و اتصالات، اهمیت ویژهای در کاهش افت فشار و انتقال هوای یکنواخت دارد که باید در مراحل طراحی مد نظر قرار گیرد.
کانالهای گالوانیزه به دلیل ویژگیهای خاص مکانیکی و فیزیکی خود، تحمل وزنهای سنگین و ضربات ناشی از ارتعاشات یا حمل و نقل را دارند. علاوه بر این، گالوانیزه بودن کانالها، محافظت آنها در برابر شرایط محیطی نامطلوب را تضمین میکند.
برای نصب کانالهای گالوانیزه، نیاز به اتصالات و فیتینگهای خاصی است که باید با دقت بالا انجام شوند تا از نشت هوا جلوگیری شود. فرآیند عایقبندی این کانالها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا از اتلاف انرژی جلوگیری کرده و کارایی سیستم تهویه را افزایش دهد. مهندسان باید دقت کنند که عایقبندیها با دقت انجام شده و از مواد مناسب برای این کار استفاده شود.
در مجموع، یکی از مهمترین عوامل در انتخاب کانالهای گالوانیزه، هزینه مناسب و طول عمر بالای آنهاست. با توجه به قیمت مناسب و نگهداری آسان، استفاده از این کانالها در مقایسه با سایر مواد از نظر اقتصادی به صرفه است. همچنین، دوام طولانی مدت و نیاز کمتر به تعمیرات، یکی دیگر از مزایای مهم این کانالها است که حائز اهمیت است.
-
کانالهای فلکسیبل (قابل انعطاف)
لولههای هوای فلکسیبل (قابل انعطاف) یکی از محبوبترین گزینهها در سیستمهای تهویه مطبوع هستند، به ویژه در پروژههایی که محدودیت فضا وجود دارد. این کانالها از مواد سبکوزن مانند فویل آلومینیوم و پلیاستر ساخته میشوند که انعطافپذیری بالایی دارند. یکی از مزایای اصلی این نوع کانالها، نصب آسان و سریع آنها در فضاهای محدود و با دسترسی سخت است.
کانالهای فلکسیبل معمولاً در سیستمهای تهویه مطبوع خانگی و تجاری کوچک استفاده میشوند، جایی که نیاز به مسیرهای هوای کوتاهتر و انعطافپذیری بالاتر وجود دارد. این کانالها به راحتی خم شده و شکل میگیرند و میتوانند در مسیریابیهای پیچیده به کار روند. با این حال، در مسیرهای طولانی، استفاده از آنها ممکن است منجر به افت فشار و کاهش راندمان سیستم تهویه شود.
مقاومت لولههای فلکسیبل در برابر رطوبت و خوردگی یکی از ویژگیهای مثبت آنها بهویژه در مناطقی با رطوبت بالا است. همچنین، این کانالها دارای عایق حرارتی هستند که از اتلاف انرژی جلوگیری کرده و به بهبود راندمان سیستم تهویه کمک میکنند. به دلیل جنس نرم و منعطف کانالهای فلکسیبل، ارتعاشات سیستم به حداقل رسیده و سطح صدای سیستم تهویه نیز کاهش مییابد.
با وجود مزایای متعدد کانالهای فلکسیبل، باید توجه داشت که این کانالها نیازمند نصب دقیق هستند تا از نشت هوا و افت فشار جلوگیری شود. استفاده از بستها و اتصالات مناسب در نقاط اتصال ضروری است تا عمر مفید سیستم حفظ شود. مهندسان باید به حداقل کردن پیچیدگی مسیرهای کانالکشی توجه کنند تا از کاهش راندمان سیستم جلوگیری شود.
این کانالها به دلیل وزن کم و هزینه نسبتاً پایین، گزینهای مقرونبهصرفه برای بسیاری از پروژهها هستند. اما میزان اتلاف انرژی در این کانالها بیشتر از انواع فلزی است. به همین دلیل، برای کاربردهای حساس و طول کانالهای بلند توصیه نمیشوند. با این وجود، بررسی دقیق شرایط محیطی و نیازهای سیستم برای بهحداکثر رساندن بهرهوری و کارایی سیستم تهویه ضروری است.
-
کانالهای پلیاورتان (فومدار)
کانالهای پلیاورتان به دلیل خواص عایقبندی حرارتی و صوتی بالا، یکی از بهترین گزینهها برای سیستمهای تهویه مطبوع در ساختمانهای تجاری و مسکونی محسوب میشوند. ساختار این کانالها شامل لایهای از فوم پلیاورتان است که میان دو لایه خارجی از جنس آلومینیوم یا پلیاتیلن قرار دارد. این ساختار ترکیبی موجب کاهش اتلاف انرژی و افزایش کارایی سیستم تهویه میشود.
یکی از مزایای اصلی کانالهای پلیاورتان، وزن سبک و نصب آسان آنها در مقایسه با کانالهای فلزی است. این ویژگی باعث کاهش هزینههای نصب و حملونقل میشود و همچنین به دلیل انعطافپذیری فوم، امکان نصب در فضاهای تنگ و غیرمعمول را فراهم میآورد. در پروژههای بزرگ که نیاز به کانالکشی وسیع و دقیق وجود دارد، استفاده از این کانالها زمان و هزینه را به میزان قابل توجهی کاهش میدهد.
کانالهای پلیاورتان علاوه بر خواص عایقبندی حرارتی، دارای عایق صوتی نیز هستند که به کاهش صدای سیستم تهویه مطبوع کمک میکند. این ویژگی به ویژه در ساختمانهای مسکونی و محیطهای حساس به صدا، اهمیت دارد. همچنین، کانالهای فومدار پلیاورتان در برابر رطوبت و خوردگی مقاوم هستند و از نفوذ آب و بخار به داخل سیستم جلوگیری میکنند. این موضوع در افزایش عمر مفید سیستم تهویه موثر است.
در عین حال، استفاده از کانالهای پلیاورتان باید با توجه به دما و فشار سیستم تهویه انجام شود. این کانالها در مقابل دماهای بسیار بالا و فشارهای شدید، نسبت به کانالهای فلزی مقاومت کمتری دارند. بنابراین، در سیستمهایی با شرایط حرارتی و فشاری بالا، استفاده از کانالهای فلزی تقویت شده گزینه مناسبتری است. با این حال، برای کاربردهای معمول، کانالهای پلیاورتان عملکرد بهینهای دارند.
در نهایت، انتخاب کانال پلیاورتان به دلیل مزایای متعدد از جمله کاهش مصرف انرژی، عایقبندی موثر، نصب آسان و وزن کم، گزینهای مناسب برای سیستمهای تهویه مطبوع مدرن است. با این وجود، این کانالها نیاز به نگهداری و تعمیرات منظم دارند.
- کانالهای پیشساخته (از پیش عایق شده)
کانالهای پیشساخته از مواد سبک و پیشعایق ساخته شدهاند. این کانالها سرعت نصب بالاتری دارند و نیاز به عایقبندی اضافی نیست. کانالهای پیش ساخته بیشتر در ساختمانهای اداری و تجاری استفاده میشوند. با این حال، ممکن است در کاربردهای صنعتی محدودیتهایی داشته باشند.
در نهایت، انتخاب نوع مناسب کانال به نیاز پروژه، محیط و بودجه کارفرما بستگی دارد. مهندسان یا پیمانکاران ساختمان بایستی با در نظر گرفتن عوامل یاد شده، بهترین نوع کانالکشی را انتخاب کنند.