در مهندسی تأسیسات و ساختمانسازی، کلاهک بخاری مناسب برای سیستمهای گرمایشی و تهویه بسیار حیاتی است. انواع مختلفی از دودکش های لوله بخاری وجود دارد که هر یک برای شرایط محیطی و عملکرد خاصی طراحی شدهاند.
نصب و انتخاب کلاهک های مناسب نه تنها بر عملکرد سیستمهای تهویه تأثیر میگذارد، بلکه از بروز مشکلات جدی همچون مسدود شدن لولهها و نفوذ گازهای سمی به داخل ساختمان جلوگیری میکند.
حتماً می دانید که انواع مختلف دودکش بخاری بر روی دودکش ها و لوله های تاسیساتی روی پشت بام نصب می شوند و از جنس گالوانیزه هستند. این تجهیزات به شکل گریل یا کلاهک مانع برگشت هوا می شوند.
معرفی انواع کلاهک بخاری
در ادامه به بررسی انواع مختلف کلاهکهای بخاری اعم از گازی یا غیر گازی میپردازیم:
- کلاهک اچ (H) شکل: این مدل یکی از قدیمیترین و استانداردترین انواع کلاهک بخاری است که با ساختاری مقاوم و طراحی خاص، از ورود آب باران و برف به داخل لوله و جلوگیری از مسدود شدن خروجی دود جلوگیری میکند. این کلاهک بیشتر برای محیطهای پر فشار و ساختمانهایی با نیاز به تهویه شدید مورد استفاده قرار میگیرد. برای جلوگیری از پوسیدگی و افزایش عمر مفید آن، از پوشش رنگ کورهای استفاده میشود.
- کلاهک پرهای: کلاهکهای پرهای در مدلهای یک شیب، دو شیب و هلالی طراحی میشوند و قابلیت استفاده در شرایط مختلف را دارند. جنس این کلاهکها از ورقهای گالوانیزه، استیل و روغنی است و برای افزایش کارایی، پرهها به گونهای طراحی شدهاند که جریان هوا به صورت یکطرفه از داخل به بیرون هدایت میشود. این کلاهکها به دلیل شکل خاص خود در نمای بیرونی ساختمانها نیز استفاده میشوند.
- کلاهک ژاپنی (چهارشیب): این مدل برای نصب در ساختمانهایی با لولههای ونت یا سیستمهای تهویه طراحی شده است و عملکردی شبیه به کلاهک پرهای دارد. ساختار چهارشیب آن به تخلیه بهتر هوای آلوده کمک میکند و از ورود آب به داخل سیستم جلوگیری مینماید. این کلاهکها به دلیل طراحی زیبا و کاربردی، در ساختمانهای مسکونی و تجاری مدرن نیز به کار میروند.
- کلاهک قوسدار: کلاهکهای قوسدار با ساختار ستونی مکعبی و سقف منحنی شکل خود برای جلوگیری از نفوذ آب و برف به داخل لولهها به کار میروند. این مدل به دلیل ساخت ساده و عملکرد قابل اعتماد، میتواند به عنوان کلاهک بخاری گازی در ساختمانهایی که نیاز به هزینه کم و دوام بالا دارند، هم مورد استفاده قرار بگیرد.
- کلاهک دودکش تخت: شکل ظاهری این نوع کلاهک مانند مکعب مستطیل است. به دلیل جلوتر بودن خم سقف کلاهک نسبت به پره های بدنه آن از نشت آب باران به داخل لوله های ونت جلوگیری می کند.
- کلاهک بخاری شیب دار: شکل ظاهری این نوع دودکش مانند کلبه است تا راحت تر برف را سرریز کند. به علاوه این نوع کلاهک ممکن است دو شیب یا چهار شیب باشد.
برای مشاهده جزئیات هر کدام از این محصولات به صفحه کلاهک دودکش مراجعه کنید.
مزایا و کاربردهای انواع دودکش های بخاری شرکت رحمتی
در ادامه به بیان مزایای هر کدام از مدلها به صورت جداگانه میپردازیم:
- کلاهک اچ (H) شکل که ساختار آن قدیمی و ساده است، قیمت بسیار پایینتری نیز نسبت به سایر مدلها دارد. موارد کاربرد آن برای ساختمانهایی است که نیاز به تهویه شدید و مداوم دارند.
- کلاهکهای پرهای به گونهای طراحی شدهاند که جریان هوا را به صورت یکطرفه هدایت کنند و از بازگشت جریان جلوگیری میکنند. استفاده از جنسهای مقاوم مانند ورقهای گالوانیزه و روغنی، موجب افزایش کارایی و طول عمر این کلاهکها میشود. این مدلها علاوه بر کارایی، جلوه زیبایی نیز به نمای ساختمان میبخشند.
- کلاهک ژاپنی یا چهارشیب به منظور تهویه بهتر و تخلیه کارآمد هوای آلوده در سیستمهای ونت و تهویه به کار میرود. ساختار چهارشیب آن نه تنها از ورود آب به داخل سیستم جلوگیری میکند، بلکه هوای آلوده را به سرعت خارج میسازد. این نوع کلاهک به دلیل طراحی زیبا و عملکرد بهینه، در ساختمانهای مسکونی و تجاری مدرن به کار میرود و همواره مورد توجه طراحان است.
- کلاهک قوسدار با طراحی منحنی قسمت بالای دودکش و بدنه مکعبی خود برای جلوگیری از نفوذ آب و برف به سیستمهای تهویه گازی استفاده میشود. سادگی در ساخت و عملکرد مطمئن این کلاهک باعث شده تا در پروژههایی با بودجه کم و نیاز به دوام بالا، گزینه مناسبی باشد. این مدل، علاوه بر کارایی بالا، در کاهش هزینههای نصب و نگهداری نیز نقش مهمی دارد و از مشکلات ناشی از انسداد لولهها جلوگیری میکند.
تفاوت انواع مدل های دودکش بخاری
- کلاهک اچ با طراحی خاص خود شامل دو لوله عمودی و یک لوله افقی، امکان تهویه با راندمان بالا را فراهم میکند. این مدل بهویژه برای محیطهای پر فشار مناسب است و از ورود آب باران و برف به داخل دودکش جلوگیری میکند. مقاومت بالا در برابر عوامل جوی از طریق پوشش رنگ کورهای ایجاد میشود. همچنین، کلاهک اچ در جلوگیری از مسدود شدن خروجی دود عملکرد بسیار موثری دارد و برای سیستمهای نیازمند تهویه مداوم توصیه میشود.
- کلاهک پرهای در مدلهای مختلف یکشیب، دوشیب و هلالی طراحی شده است و از جریان یکطرفه هوا پشتیبانی میکند. پرههای آن طوری طراحی شدهاند که از بازگشت جریان هوا به داخل دودکش جلوگیری کنند و هوای آلوده را به بیرون هدایت کنند. این کلاهک به دلیل استفاده از ورقهای گالوانیزه، استیل و روغنی، در برابر خوردگی مقاوم است و در محیطهای متنوع کاربرد دارد. همچنین، در بهبود نمای بیرونی ساختمانها نیز نقش مهمی ایفا میکند.
- کلاهک ژاپنی برای سیستمهای ونت و تهویه طراحی شده است و عملکرد مشابهی با کلاهک پرهای دارد. ساختار چهارشیب آن به تخلیه سریعتر هوای آلوده کمک میکند و از ورود آب به داخل لولهها جلوگیری مینماید. استفاده از این نوع کلاهک به دلیل طراحی زیبایی که دارد، در ساختمانهای مدرن و بهویژه در محیطهای مسکونی و تجاری توصیه میشود. کارایی بالا و مقاومت در برابر شرایط جوی از ویژگیهای بارز این مدل است.
- کلاهک قوسدار با ساختار منحنی شکل خود بهطور موثری از نفوذ آب و برف به داخل سیستمهای تهویه جلوگیری میکند. این مدل به دلیل سادگی در طراحی و ساخت، انتخابی اقتصادی برای پروژههای با بودجه کم محسوب میشود. با استفاده از این کلاهک، تهویه مطمئن و پایدار فراهم میشود و از مسدود شدن لولهها و کاهش کارایی سیستم جلوگیری میگردد. به همین دلیل، کلاهک قوسدار در سیستمهای تهویه گازی و ساختمانی کاربرد گستردهای دارد.
نکات مهم در خرید انواع کلاهک های دوکش بخاری
- جنس کلاهک
هنگام خرید کلاهک بخاری دودکش، جنس مواد بهکار رفته اهمیت زیادی دارد. کلاهکها باید از موادی مقاوم در برابر حرارت و خوردگی مانند ورق آهن گالوانیزه یا ورق روغنی ساخته شوند. انتخاب جنس مناسب، دوام و طول عمر کلاهک را افزایش میدهد و از مشکلاتی مانند زنگزدگی یا پوسیدگی جلوگیری میکند. برای محیطهای مرطوب یا صنعتی، استفاده از جنسهای با مقاومت بیشتر مانند استیل ضدزنگ توصیه میشود.
- طراحی و شکل کلاهک
شکل و طراحی کلاهک نیز باید بر اساس نوع تهویه و شرایط محیطی انتخاب شود. برای مناطقی که بارش زیاد دارند، کلاهکهایی با طراحی مناسب جهت جلوگیری از ورود آب و برف به داخل لوله توصیه میشود. به عنوان مثال، کلاهکهای ژاپنی یا شیبدار میتوانند انتخابهای مناسبی برای این شرایط باشند. همچنین، پرههای کلاهک باید به گونهای طراحی شده باشند که از بازگشت جریان هوا جلوگیری کرده و تهویه مؤثر را تضمین کنند.
- مقاومت در برابر شرایط جوی
یکی دیگر از نکات مهم در خرید کلاهک، بررسی مقاومت آن در برابر عوامل جوی مانند باد، باران و برف است. کلاهک باید به گونهای طراحی شود که در برابر بادهای شدید مقاوم باشد و از حرکت معکوس هوا جلوگیری کند. علاوه بر این، پوششهای محافظ مانند رنگ کورهای میتواند به افزایش مقاومت کلاهک در برابر خوردگی و افزایش عمر مفید آن کمک کند.
- سازگاری با سیستم تهویه
انتخاب کلاهک باید با نوع سیستم تهویه و نیازهای ساختمان مطابقت داشته باشد. برخی از کلاهکها مانند مدلهای پرهای یا ژاپنی برای ساختمانهای مسکونی و تجاری مناسبتر هستند، در حالی که کلاهک اچ برای محیطهای صنعتی با نیاز به تهویه قویتر توصیه میشود. بررسی دقیق نیازهای سیستم تهویه پیش از خرید کلاهک امری ضروری است.
- هزینه و نگهداری
در نهایت، هزینه خرید و نگهداری کلاهک بخاری نیز باید مورد توجه قرار گیرد. برخی مدلها، مانند کلاهک قوسدار، با طراحی ساده و هزینه کم گزینه مناسبی برای پروژههای با بودجه محدود هستند. همچنین، نصب آسان و نیاز کم به تعمیر و نگهداری، فاکتورهای مهمی در انتخاب کلاهک محسوب میشوند.