کلاهک دودکش

از جمله تجهیزات بسیار ضروری در سیستم دودکش ساختمان ها ، کلاهک دودکش می باشد. انتهای رایزر لوله های دودکش در پشت بام به دلیل نفوذ باد، آب باران و برف، گرد و خاک و حتی لانه ساختن پرندگان تحت تاثیر منفی قرار دارد. در نتیجه وجود پوشش و محافظ استاندارد در محل خروج دود از لوله های دودکش در بام، بطوریکه عملیات تخلیه دود و آلاینده به شکل مناسب انجام بگیرد از الزامات سیستم های تکمیلی تاسیسات ساختمان می باشد. به همین منظور طراحی و ساخت کلاهک دودکش استاندارد از گذشته مورد توجه مهندسین تاسیسات و نیز سازمان نظام مهندسی می باشد.

انواع کلاهک دودکش

انواع کلاهک دودکش بطور کلی به شرح زیر می باشد

1. کلاهک دودکش H شکل : شامل کلاهک دودکش اچ گرد و اچ چهارگوش.
2. کلاهک دودکش پره ای : شامل کلاهک پره ای چهارگوش یا ژاپنی و کلاهک پره ای گرد.
3. کلاهک دودکش طرح چینی: شامل طرح چینی گرد و طرح چینی چهارگوش.
4. کلاهک دودکش طرح آلمانی.
5. کلاهک دودکش زانویی با زاویه بسته.
6. کلاهک دودکش با پوشش نیم گرد.
7. کلاهک چرخشی یا گردان.

با توجه وجود انواع مختلف کلاهک دودکش که در بالا نام برده شد میتوان به تنوع و گستردگی انواع کلاهک دودکش پی برد.

کلاهک دودکش اچ گرد

کلاهک دودکش اچ گرد از قدیمی ترین مدل های این محصول محسوب میشود. .همانطور که از نام این کلاهک دودکش پیداست، ظاهر و ساختار این کلاهک به شکل حرف H لاتین می باشد. این کلاهک بوسیله  یک پایه که به بخش H شکل متصل می شود هوای داخل لوله های دوکش را به کلاهک منقل و از آنجا در هوای آزاد تخلیه می گردد.

تمام مقاطع این کلاهک دودکش بصورت گرد و استوانه ای می باشد و از چهار قطعه ی گرد که به شکل تو در تو به هم چفت و مونتاژ می شوند ساخته شده است. نکته مهم در ساخت این مدل این است که تمامی اجزای این قطعات گرد باید دارای قطری حداقل همسان با لوله ی اصلی دودکش که دود از آن خارج می شود باشد. زیرا هرگونه کاهش قطر در کلاهک دودکش باعث خفگی مسیر و اختلال در جریان مکش دود می شود . پس باید از استفاده از هر تبدیلی که قطرش از قطر لوله ی اصلی دودکش کوچکتر است پرهیز کرد . البته لازم به ذکر است استفاده از تبدیل برای بزرگتر کردن قطر لوله مشکلی نخواهد داشت.

کلاهک دودکش اچ گرد را می توان از انواع ورق گالوانیزه، روغنی، سیاه، رنگی و حتی استیل برای مصارف خاص که محتویات آلاینده آغشته به مواد خورنده ی اسیدی می باشد، تولید کرد. ضخامت ورق از هر نوع ورق که باشد به میزان قطر کلاهک بستگی دارد.

واضح است هرچه قطر کلاهک دودکش اچ بیشتر باشد ضخامت ورق مصرفی نیز به همان نسبت افزایش می یابد. درصورت استفاده از ورق روغنی و سیاه برای ساخت آن، برای جلوگیری از استهلاک زودرس باید لزوماً بر سطح آن از پوشش رنگ کوره ای استفاده کرد تا در اثر تغییرات دمای مکرر از داخل، و نیز عوامل فرسایشی بیرونی و طبیعی، کلاهک دودکش به سرعت مستهلک و پوسیده نشود و عمر مفید آن افزایش یابد.

نقاط اتصال قطعات این مدل در ضخامت های ورق پایین بوسیله نقطه جوش و در ضخامتهای بالای ورق بوسیله ی جوش co2 و یا دستگاه جوشکاری بصورت تمام جوش به هم متصل شده و ساخت آن تکمیل می گردد.

کلاهک دودکش اچ گرد به دو صورت در محل مورد نظر نصب می شود. اولین روش به شکل همپوشانی لوله ی دودکش به وسیله ی پایه است. روش دیگر نصب که که بیشتر در قطرها و ضخامت های بالا مورد استفاده قرار می گیرد، استفاده از فلنچ در نقطه ی اتصال پایه کلاهک دودکش اچ گرد به لوله ی دودکش می باشد.

از جمله موارد مهم و ضروری که باید در زمان نصب کلاهک دودکش در نظر گرفت این است که ارتفاع نصب از سطح بام حداقل باید یک و نیم متر باشد تا عملیات تخلیه دود با مکش بیشتری از نقطه ی اوج  صورت پذیرد و قدرت مکش کلاهک دودکش به بیشترین میزان و در نتیجه راندمان مکش به بالاترین سطح افزایش پیدا کند.

در صورتیکه لوله های دودکش چهارگوش باشند برای استفاده از کلاهک دودکش H گرد باید از یک تبدیل چهارگوش به گرد استفاده کرد که به راحتی عملیات نصب انجام شود. در سطح بام مسطح یا شیبدار، یا حتی دیواری که کانال دودکش از آن خارج شده می توان کلاهک دودکش اچ چهارگوش را نصب کرد.

کلاهک دودکش اچ چهارگوش

این کلاهک دودکش نیز از کلاهک های قدیمی اما استاندارد می باشد که به تعداد  زیاد در بام ها برای حفاظت دهانه خروجی لوله های دودکش از انواع آسیبها و تخریبهای مختلف از جمله آب باران، برف و پرندگان مورد استفاده قرار میگیرد.

کلاهک دودکش H چهارگوش در انتهای کانال های چهارگوش دودکش که از داخل موتورخانه، شومینه یا بخاری گازی به پشت بام آمده اند قابل نصب و کاربرد می باشدنصب و استفاده میشود. ساختار این کلاهک دودکش بصورت حرف H لاتین اما با مقطع چهارگوش می باشد که با استفاده از پایه مکعبی هوای داخل کانال چهارگوش دودکش را به سمت بیرون هدایت می کند. در این کلاهک نیز ابعاد پایه و خروجی ها نباید از ابعاد کانالهای اصلی دودکش کمتر باشد که در جریان مکش دود و آلاینده اختلال ایجاد نشود.

جنس ساخت این کلاهک دودکش از انواع ورق گالوانیزه، روغنی، سیاه، رنگ و نیز گاهی بنا به ضرورت از استیل می باشد. در مورد ضخامت ورق  آن نیز می توان از یک فرمول کلی استفاده نمود که هرچه ابعاد و میزان دود خروجی از کانال دودکش بیشتر باشد، ضخامت ورق مصرفی برای ساخت نیز بالا می رود. در صورت استفاده از ورق روغنی یا سیاه در ساخت  حتما باید از پوشش رنگ کوره ای بر سطح آن استفاده کرد تا کلاهک در اثر حرارت و سرمای زیاد و نیز عوامل طبیعی پوسیده و مستهلک نشود.

در صورتیکه کلاهک دودکش اچ چهارگوش با ورق نیمه ضخیم و کم ضخامت ساخته شود، روند ساخت آن به شکل اتصالات کانال چهارگوش هوا می باشد. اما اگر برای ساخت آن بخواهیم از ورق ضخیم استفاده کنیم سیستم اتصال قطعات به شکل  تمام جوش خواهد بود.

این محصول به دو صورت همپوشانی و فلنچی بر روی نقطه ی انتهایی کانال اصلی دودکش نصب می شود. جهت نصب کلاهک دودکش H چهارگوش رعایت حداقل ارتفاع یک و نیم متری از کف یا سطح بام الزامی است تا عملیات مکش دود با تمام ظرفیت انجام شود.

کلاهک دودکش پره ای چهارگوش

این کلاهک دودکش از جمله پُرکاربردترین انواع این تجهیز می باشد. با توجه به نوع ساختار و شکل ظاهری این محصول که از چندین پره موازی بصورت گریلی تشکیل شده، نام آن را کلاهک دودکش پره ای نامیده اند.

پره های Z شکل هر لایه از کلاهک دودکش پره ای چهارگوش، با حالت مخالف با ورود آب و گرد و خاک تعبیه شده است تا در برابر نفوذ آب باران و برف، گرد و غبار و دیگر عوامل فرسایشی بصورت کامل مقاوم باشد، به شکلی که به آن کلاهک ضد آب نیز گفته میشود.

این کلاهک از جنس انواع ورق روغنی، سیاه، رنگی، گالوانیزه و گاهی از ورق استیل ساخته می شود. علت استفاده از جنس ورق استیل برای کلاهک دودکش پره ای چهارطرفه نیز نوع آلاینده یا دودی که ناشی از فعل و انفعالات شیمیایی اسیدی و خورنده از لاین دودکش خارج می شود می باشد. در این رابطه از دو نوع ورق استیل باعیار ۳۰۴ و ۳۱۶ برای ساخت آن استفاده می گردد.

در صورتیکه از ورق روغنی یا سیاه برای ساخت کلاهک دودکش پره ای استفاده شود، لزوماً باید از پوشش رنگ کوره ای پودری استاتیک در دو طرف داخلی و خارجی  استفاده شود تا در برابر تماس با آب باران و برف و یا هر نوع رطوبت دیگری به سرعت مستهلک نشود. استفاده از رنگ کوره ای بر روی سطوح در هر دو طرف کلاهک باعث می شود کلاهک دودکش از قسمت داخلی که در اثر سرد و گرم شدنهای متوالی با واکنشهای میعانی مواجه است در زمان کوتاه دچار اکسیدگی و زنگ زدگی نشود.

ضخامت ورق مصرفی برای ابعاد معمولی و پایین یک میلی متر و پایینتر می باشد اما در ابعاد بزرگ این ضخامت تا دو میلی متر نیز قابل افزایش است. ارتفاع استاندارد پایه ی کلاهک دودکش پره ای در حد ۳۰ سانتیمتر است که این ارتفاع نیز بنا به ضرورت و تاکید مهندس تاسیسات یا نظام مهندسی قابل تغییر و افزایش است.

تعداد پره های این کلاهک نیز در حالت معمولی ۴ عدد در نطر گرفته می شود، اما این تعداد نیز بنا به سفارش کارفرما قابل افزایش می باشد. در واقع این محصول بصورت کاملا سفارشی و بدون محدودیت در ابعاد، سایز و تعداد پره، ساخته و عرضه می شود.

از کلاهک دودکش پره ای برای مکش و تخلیه آلاینده های سیستم های دودکش موتورخانه ها ،شومینه ها، هود صنعتی، آبگرمکن، بخاری های گازی و نفتی استفاده می گردد. لازم به ذکر است از این محصول برای مکش هوای لوله های ونت تاسیسات ساختمان و نیز جهت تعدیل هوای داخل اتاقک دستگاه های هواساز و نیز اتاق آسانسور، بعنوان لوور هوارسان استفاده می گردد.

در صورتیکه قرار باشد این تجهیز بر روی سطح صاف (در بام یا روی دیوار) نصب شود در محیط پایین آن یک لبه سه سانتی ایجاد و روی این لبه به تعداد کافی جای پیچ تعبیه می شود تا به آسانی بتوان آن  را در محل مورد نظر نصب و تثبیت کرد.

در صورتی هم که قرار باشد کلاهک دودکش پره ای بر روی محلی بصورت اورلپ سوار شود باید از داخل پایه آن یک لبه ی نبشی در ارتفاع ۵ تا ده سانتی متری ایجاد شود تا کلاهک در ارتفاع مورد نظر ترمز کرده و کلاهک دودکش در آن ارتفاع در محل خود جانمایی و تثبیت شود.

تاج کلاهک را میتوان بصورت هشتی (دو شیبه مسطح) و نیز تک شیب مسطح ، همچنین دوشیبه قوسدار (بصورت کلاهک های ژاپنی) طراحی و تولید کرد. با توجه نمای ظاهری  زیبا، شیک و دکوراتیو این کلاهک دودکش، استفاده از آن در بام های شیبدار و مسطح و نیز روی لبه ی دیوارها، جلوه ای زیبا به ساختار کلی بام و نما می دهد.

کلاهک دودکش پره ای گرد

از کلاهک دودکش پره ای گرد برای تخلیه آلاینده و دود دودکشهای موتورخانه، شومینه ها، هودهای صنعتی و فانتزی، آبگرمکن ها، بخاری های خانگی و صنعتی و مواردی از این قبیل استفاده می گردد.  بام این کلاهک دودکش را می توان هم بصورت مخروطی و هم بصورت مسطح  طراحی و تولید نمود.

ساختار این کلاهک بصورت مقطع گرد طراحی و ساخته میشود. این محصول از یک پایه استوانه ای و تعدادی پره ی گریلی گرد در بالای پایه و یک کلاه مخروطی بعنوان تاج  تشکیل شده است. از این محصول بر روی لوله های دودکش موتورخانه با مقطع گرد استفاده می شود.

این مدل از انواع ورق از قبیل روغنی، سیاه، گالوانیزه، رنگی و حتی استیل قابل ساخت می باشد.  با توجه به ساخت سفارشی آن هیچ محدودیتی در انتخاب نوع  ورق مصرفی یا قطر مورد نظر کارفرما وجود ندارد و این کلاهک دودکش از هرجنس و با هر قطر و هر تعدادی قابل ساخت و تولید می باشد. ارتفاع پایه و تعداد پره های آن بر اساس محاسبات دقیق بصورت استاندارد تولید می گردد تا در جریان تخلیه و مکش دود و آلاینده احتلالی بوجود نیاید.

در صورتیکه از ورق یک میل و کمتر برای ساخت کلاهک دودکش گرد استفاده گردد نقاط اتصال آن بصورت نقطه جوش و اگر ضخامت ورق بالاتر از یک میل باشد از جوش با الکترود جوشکاری استفاده می شود. اگر نوع آلاینده از فعل و انفعالات شیمیایی، اسیدی و خورنده باشد، برای جلوگیری از استهلاک زودرس از ورق استیل نگیر با عیار ۳۱۶ استفاده می شود.

در صورت استفاده از ورق روغنی یا سیاه برای ساخت کلاهک پره ای گرد، برای جلوگیری از پوسیدگی در برابر عوامل فرسایش  طبیعی و غیرطبیعی از پوشش رنگ کوره ای (بصورت دو رو رنگ) بر سطوح آن استفاده می شود تا کلاهک دودکش در برابر سرد و گرم شدنهای زیاد  و آب باران و برف به سرعت اکسیده و مستهلک نشود.

کلاهک دودکش پره ای گرد به دو صورت فلنچی و اُورلپ به قطعه ی زیری و پایه ای که قرار است روی آن قرار گیرد متصل می شود.  برای استحکام بیشتر این کلاهک حتما باید تمامی نقاط اتصال به هم با جوش یا نقطه جوش متصل شوند تا آب باران و برف یا موارد دیگر از طریق منافذ احتمالی نقاط اتصال به درون لوله ی اصلی دودکش نفوذ پیدا نکند.

نوع ایستایی پره ها و همچنین فواصل پره ها در محل خود به گونه ای است که از نفوذ آب، گرد و خاک و پرندگان به داخل محفظه ی این کلاهک جلوگیری به عمل می آید و در برابر عوامل فرسایشی و تخریبی مصون می باشد.