
انتخاب جنس مناسب برای دریچههای تهویه هوا، تصمیمی کلیدی است که مستقیماً بر جنبههای مختلفی از جمله دوام، راندمان، هزینههای نگهداری و حتی زیبایی بصری فضا تاثیر میگذارد. از آلومینیوم سبک و مقاوم گرفته تا چوبهای MDF با ظاهری گرم و صمیمی، پلاستیکهای PVC اقتصادی و استیلهای شیک و دکوراتیو، هر کدام از این مواد، ویژگیهای منحصر به فردی دارند که آنها را برای کاربردهای خاصی مناسب میسازد.
مقاله پیش رو، سفری جامع به دنیای مواد سازنده دریچههای تهویه هوا خواهد بود. در این مقاله، به بررسی دقیق و مقایسهای جنسهای رایج ساخت این دریچهها خواهیم پرداخت و مزایا و معایب هر کدام را به روشنی بیان خواهیم کرد. هدف ما، ارائه اطلاعاتی جامع و کاربردی به شماست تا با دیدی باز و آگاهانه، بهترین انتخاب را برای دریچههای تهویه هوای فضای خود داشته باشید. با ما همراه باشید تا دریابیم کدام جنس، کلید طلایی تهویه مطبوع ایدهآل شماست!
انواع دریچه های ساختمانی براساس کاربرد
در یک دسته بندی کل دریچه های ساختمانی را به دو دسته دریچه های تهویه هوا و دریچه های بازدید تاسیسات میتوان تقسیم بندی کرد.
دریچه های تنظیم هوا
دریچههای تهویه هوا که به نام دریچههای دهش نیز معروف هستند، به طور کلی برای کنترل جریان هوا در سیستمهای تهویه مطبوع و سرمایشی و گرمایشی استفاده میشوند. این دریچهها به طور دستی یا خودکار تنظیم میشوند و به وسیله مکانیزمهای داخلی، میتوانند میزان هوای ورودی یا خروجی را کنترل کنند. بر این اساس دریچههای تنظیم هوا میتوانند دمپردار یا بدون دمپر باشند. در حالی که دریچههای برگشت هوا یا مکش هیچ وقت دمپردار نمیشوند و همواره به صورت بدون دمپر هوا تولید میشوند.
دریچههای برگشت هوا یا مکش معمولاً برای هدایت هوای گرم یا سرد به سمت واحدهای هواساز یا کولرها نصب میشوند. این دریچهها در مواقعی که فشار منفی ایجاد میشود، هوای آلوده را به داخل سیستم برگشت میدهند. به علاوه دریچههای تنظیم هوا اغلب شامل مدلهای خطی و دریچههای دیواری هستند، در حالی که دریچههای برگشت هوا از مدلهای مشبک یا مانند آن ساخته میشوند.
دریچه های بازدید و دسترسی به تاسیسات
انواع دریچه بازدید برای دسترسی به نقاط مختلف سیستمهای تهویه مطبوع، لولهکشی یا برقکشی در داخل ساختمانها طراحی میشوند. این دریچهها معمولاً از جنس آلومینیوم، کناف، MDF یا PVC مقاوم به حرارت ساخته میشوند و برای تعمیرات و نگهداری سیستمهای مختلف در دسترس قرار میگیرند.
با این تعاریف، تفاوت اصلی این دریچهها در نحوه عملکرد، متریال ساخت و کاربرد آنهاست. دریچههای تنظیم هوا و برگشت هوا تنها می توانند از متریال فلزی مانند آلومینیوم ساخته شوند. در حالی که دریچههای بازدید تنوع متریال ساخت بیشتری دارند و میتوانند از مواد اولیه آلومینیوم، کناف، امدیاف یا پیویسی ساخته شوند. علاوه بر تفاوتهای ذکر شده، دریچههای بازدید اغلب به صورت بدون پره و یکپارچه ساخته میشوند، حال آن که دریچههای تنظیم و برگشت هوا همیشه دارای پره یا سوراخ یا منافذی جهت دهش یا مکش هوا هستند.
از دیدگاه دیگر، دریچههای بازدید قابلیت باز و بسته شدن دارند و به همین دلیل به صورت دو تکه (قاب و درب) ساخته میشوند. در حالی که دریچههای تنظیم و برگشت هوا، پس از نصب با پیچ به محل خروجی کانال محکم شده و اصولاً نیازی به باز و بسته شدن ندارند. به همین خاطر نیز به صورت یک تکه (قاب و پرهها چسبیده به یکدیگر) ساخته میشوند.
مقایسه جنسهای مختلف در ساخت دریچه های تهویه هوا
برای سرعت بخشیدن برای یک مقایسه سریع از متریال ساخت دریچه های تهویه و بازدید تاسیسات جدول زیر بسیار مفید خواهد بود.
جنس دریچه هوا | مزایا | معایب | کاربرد |
آلومینیوم | مقاوم و سبک، خواص مکانیکی بالا، مقاوم در برابر خوردگی، شکلپذیری عالی، عملکرد مناسب در محیطهای صنعتی و ساختمانی، طول عمر زیاد در مقایسه با چوب و پلاستیک، مقاوم در برابر UV، قیمت مناسب در مقایسه با استیل، نگهداری و تمیزکاری آسان، ظرافت در ساخت پرهها | قیمت بالاتر از کناف، PVC و MDF (برای دریچههای بازدید) | دریچههای تنظیم و برگشت هوا (انتخاب ارجح)، دریچههای بازدید (بسته به شرایط پروژه) |
چوب (MDF) | قیمت پایینتر (برای دریچههای بازدید) | آسیبپذیری در برابر رطوبت و تغییرات دما، طول عمر کمتر در مقایسه با آلومینیوم، آسیبپذیری کامل در برابر آب و مواد شوینده، از دست دادن عملکرد و بازدهی در صورت تماس با آب و رطوبت | بیشتر برای دریچههای بازدید و زیرفنکوئل (کمتر برای دریچههای تنظیم و برگشت هوا) |
پلاستیک (PVC) | قیمت پایینتر (برای دریچههای بازدید) | مقاومت کمتر در برابر فشار و ضربه در مقایسه با آلومینیوم، آسیبپذیری در برابر تغییرات دما، طول عمر کمتر در مقایسه با آلومینیوم، قابلیت شستشوی کمتر در مقایسه با آلومینیوم، ظرافت کمتر در ساخت پرهها نسبت به آلومینیوم | بیشتر برای دریچههای بازدید و زیرفنکوئل (کمتر برای دریچههای تنظیم و برگشت هوا) |
استیل | مقاوم، ظاهر شیک، زیبا و دکوراتیو | قیمت بالا در مقایسه با آلومینیوم، به صرفه نبودن در تعداد بالا | کاربرد محدود در پروژههای ساختمانی و مسکونی با تعداد واحدهای بالا |
کناف | قیمت پایینتر (برای دریچههای بازدید) | قابلیت شستشوی کمتر در مقایسه با آلومینیوم، ظرافت کمتر در ساخت پرهها نسبت به آلومینیوم | دریچههای بازدید در سقفهای کاذب |
دریچههای تنظیم و برگشت هوا در شرکت صنعتی رحمتی بیشتر از جنس آلومینیوم ساخته میشوند. زیرا آلومینیوم به عنوان مادهای مقاوم و سبک، با ترکیب خواص مکانیکی بالا، عملکرد مناسبی در محیطهای صنعتی و ساختمانی ارائه میدهد. به علاوه مقاومت در برابر خوردگی و قابلیت شکلپذیری عالی آن، موجب شده است که بر سایر متریال ارجحیت داشته باشد. ضمن آن که در مقایسه با دریچههای چوبی، آلومینیوم هیچگونه آسیبپذیری در برابر رطوبت و تغییرات دمایی ندارد و طول عمر آن به مراتب بیشتر است.
در مقایسه با دریچههای پلاستیکی (PVC)، آلومینیوم امتیاز ویژهای از جمله مقاومت بیشتر در برابر فشار و ضربه، از خود نشان میدهد. این ویژگیها باعث شده است که دریچههای آلومینیومی انتخاب بهتری برای نصب در فضاهای صنعتی و تجاری باشند. علاوه بر این، آلومینیوم در برابر تشعشعات UV مقاوم است و به طور مؤثری از تغییر رنگ و ترکخوردگی در طول زمان جلوگیری میکند ( به نسبت دریچههای پلاستیکی یا پیویسی که در برابر تغییرات دمایی آسیب پذیرتر هستند).
دریچههای تنظیم هوای استیل نیز اگر چه مقاوم بوده و ظاهری شیک، زیبا و دکوراتیوی دارند، اما به علت قیمت بالای متریال استیل نسبت به آلومینیوم، در تعداد بالا بهای تمام شده بیشتری پیدا کرده و به هیچ وجه به صرفه اقتصادی نیست. به همین خاطر در پروژههای ساختمانی و مسکونی با تعداد واحدهای بالا، کمتر دریچههای استیل سفارش داده میشود.
از سویی دیگر طول عمر دریچه های آلومینیومی در مقایسه با دریچههای چوبی و پلاستیکی به طور چشمگیری بیشتر است. این ویژگی به خصوص در فضاهای خارجی و مناطقی که در معرض شرایط آبوهوایی سخت قرار دارند، اهمیت زیادی دارد. آلومینیوم همچنین قیمت مناسبی داشته و امکان نگهداری و تمیزکاری آسانتری را فراهم میکند. در مقابل دریچههای پیویسی و کناف که قابلیت شستشوی کمتری دارند و دریچههای امدیاف که کاملاً نسبت به آب و مواد شوینده آسیب پذیر هستند.)
لازم به یادآوری است که ورقهای کناف، پیویسی و امدیاف بیشتر جهت ساخت دریچههای بازدید و زیرفنکوئل استفاده میشوند و کمتر در ساخت دریچههای تنظیم یا برگشت هوا مورد استفاده قرار میگیرند. زیرا حساسیت دریچههای چوبی (MDF) به آب و رطوبت هوا موجب میشود که در طول زمان دچار تغییر فرم شوند و عملکرد و بازدهی خود را از دست بدهند. ضمن آن که ظرافتی که ورقهای آلومینیوم برای ساخت پرههای دریچه دارند، ورقهای کناف و پیویسی ندارند.
با این وجود دریچههای بازدید کناف قیمت پایینتری نسبت به انواع مشابه آلومینیوم دارند و میتوان در سقف های کاذب کناف از آنها جهت بازدید تاسیسات و تجهیزات استفاده کرد. در مجموع در این شرکت، ترجیح آن است که دریچههای برگشت و تنظیم هوا از جنس آلومینیوم ساخته شوند و دریچههای بازدید بسته به شرایط و الزامات پروژه میتوانند از جنسهای کناف، PVC، MDF یا آلومینیوم انتخاب شوند.